Жыццё, прысвечанае музыцы. Гісторыя хормайстра Юрыя Гразнова, стваральніка ўзорнага хору хлопчыкаў «Віцьбічы»

У год 55 — годдзя стварэння ў Віцебску ўзорнага хору хлопчыкаў «Віцьбічы» — цёзкі нашай газеты-рэдакцыя знайшла яго стваральніка, аднаго з найстарэйшых на постсавецкай прасторы хормайстраў, 88-гадовага Юрыя Рыгоравіча Гразнова.

Ён дагэтуль служыць мастацтву-у сярэдняй школе ў аграгарадку Ноўка Віцебскага раёна кіруе двума ансамблямі.

Іграў на гармоніку з дзяцінства

Заслужаны работнік культуры БССР Юрый Гразноў нарадзіўся ў вёсцы Газьба Гарадоцкага раёна 7 лістапада 1936 года.

- Пасля гібелі бацькі, які партызаніў, і смерці мамы, мяне адправілі ў дзіцячы дом. Кіраўнік гэтай установы, Інвалід Вялікай Айчыннай вайны, пачуўшы, як я спяваю, параіў навучыцца граць на гармоніку. Я хутка асвоіў гэты і іншыя інструменты, - дзеліцца ўспамінамі Юрый Рыгоравіч.

Музыкай займацца падабалася, але хлапчук марыў пра мора. Вывучыўшыся на слесара па рамонце караблёў у Ленінградскім рамесным вучылішчы, працаваў па спецыяльнасці ў Камсамольску-на-Амуры. Калі служыў на вартавым караблі на Балтыйскім флоце, быў паранены і камісаваны ў чыне мічмана.

І тут успомніў пра сваё хобі. Паступіў у віцебскае музычнае вучылішча, дзе пазнаёміўся з будучай жонкай Святланай, з ёй пражылі шчасліва доўгія гады і выхавалі двух выдатных дачок, якія таксама сталі музыкамі.

- Яны-піяністкі, выкладаюць у музычных школах у Віцебску і расійскім Невелі. А іх дзеці, мае ўнукі, не звязаныя з мастацтвам: інжынер радыётэхнікі і айцішнік, — распавядае пра сваю сям'ю Юрый Рыгоравіч.

Тысячы таленавітых дзяцей

За доўгія гады служэння музыцы Юрый Гразноў навучыў спяваць велізарная колькасць людзей. Колькі менавіта, падлічыць складана. Яго выхаванцы сталі салістамі Марыінскага тэатра Санкт-Пецярбурга, Вялікага тэатра Беларусі, ансамбля «Песняры»...

Педагог стараўся раскрываць таленты дзяцей з ранняга ўзросту. Для пошукаў талентаў ездзіў у піянерскія лагеры, прыходзіў у школы.

— У 1970 годзе пры Віцебскім Палацы піянераў стварыў хор-хлопчыкаў «Віцьбічы». Назву прыдумаў сам. Усяго праз пяць гадоў калектыву было прысвоена званне ўзорнага. Гэты хор быў пераможцам, лаўрэатам і дыпламантам розных конкурсаў, у тым ліку і ўсесаюзных, — распавёў Юрый Рыгоравіч. - На конкурсе ў эстонскім Тарту нам некалькі разоў акампанаваў маэстра Райманд Паўлс. Ён прыехаў у Эстонію з Рыжскім хорам хлопчыкаў. Даведаўшыся, што наша акампаніятар захварэла, прапанаваў дапамогу. Зразумела, для мяне гэта стала прыемным сюрпрызам, а для маіх выхаванцаў, упэўнены, адным з яркіх успамінаў на ўсё жыццё.

20 тысяч галасоў!

Юрый Гразноў першым у нашай рэспубліцы пачаў кіраваць вялізнымі зводнымі хорамі.

- Самы вялікі-на канцэрце ў гонар 100-годдзя з дня нараджэння Леніна (у 1970 годзе) налічваў 20 тысяч выканаўцаў. А на святкаванні 1000 — годдзя Віцебска-15 тысяч. Тады выступ хору вельмі спадабаўся першаму сакратару Цэнтральнага камітэта Кампартыі БССР Пятру Машэраву, - распавёў хормайстар.

Азам кіравання зводнымі хорамі Юрыя Гразнова навучыў аўтар музыкі Дзяржаўнага гімна Эстонскай ССР, лаўрэат сталінскіх і Ленінскай прэмій, харавой дырыжор, кампазітар, педагог, Герой Сацыялістычнай Працы густаў Эрнесакс. У гэтай рэспубліцы былі вельмі даўнія і моцныя харавыя традыцыі. Там у савецкі час існавала больш за дзесяць хораў у кожным раёне.

Спяваць будуць заўсёды

Дзякуючы падзвіжніцкай дзейнасці Юрыя Рыгоравіча і падтрымцы адміністрацыі ў Ноўкінскай школе створаны вучнёўскі хор.

- Спевы вельмі карысна для развіцця дзяцей, іх здароўя. І дарослым трэба не саромецца спяваць. Падчас гэтага нармалізуецца дыхальная сістэма, паляпшаецца настрой, зніжаецца трывожнасць. Спевы спрыяе вылучэнню «гармонаў шчасця». А харавое выкананне вучыць мець зносіны, талерантнасці, калектывізму. Гэты самы даступны від мастацтва дае магчымасць з нуля навучыць спяваць разам розных людзей ужо праз некалькі месяцаў. Адзін з заснавальнікаў рускай традыцыі класічнай музыкі Міхаіл Глінка пісаў: «Пачуў песню — спыніся тут. Дрэнныя людзі песень не спяваюць» Магу смела падпісацца пад кожным словам, - разважае Юрый Рыгоравіч.

Мы не ўтрымаліся і паспрабавалі праспяваць пад яго кіраўніцтвам. Сказаў, што нядрэнна атрымалася для першага разу.